ข่าววันนี้ เมืองที่ไม่มีใครเคยเห็น เราก็มักเรียกว่าเป็นเมืองลับแล แต่ข่าวการค้นพบหมู่บ้านลึกลับนี้ จะทำให้เรารู้เลยว่า โลกนี้มีหมู่บ้านลับแลของจริง
ใครจะไปเชื่อว่า ภายในถ้ำที่มณฑลกุ้ยโจว ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศจีน จะกลายเป็นตำนานหมู่บ้านลับแลของจริงบนโลกใบนี้
ดูภายนอกก็เห็นแค่ทิวทัศน์ธรรมชาติธรรมดาๆ แต่เมื่อเข้าไปในถ้ำ เราจะพบกับหมู่บ้านชาวเขาตั้งเป็นชุมชนขนาดใหญ่อยู่ภายใน
หมู่บ้านม้งที่ตั้งมานานนับศตวรรษภายในถ้ำขนาดยาว 230 เมตร กว้าง 115 เมตร และเพดานถ้ำสูง 50 เมตร พวกเขาปฏิเสธคำแนะนำของรัฐบาลที่จะดึงพวกเขาออกมาสู่โลกภายนอก
แต่เห็นอย่างนี้ อย่านึกว่าพวกเขาเป็นมนุษย์ถ้ำที่ไม่รู้เรื่องราวโลกภายนอก เพราะถ้ามองดีๆ ความเป็นอยู่ของพวกเขามันก็ไม่ต่างจากหมู่บ้านทั่วไป บ้านมีรั้วรอบขอบชิด มีสัญลักษณ์กำกับหน้าประตูบ้านของใครของมัน
ที่สำคัญ ประชากรที่อยู่อาศัยก็มีตั้งแต่คนแก่ วัยทำงาน ไปจนถึงเด็กๆ
มีสิ่งอำนวยความสะดวกครบ น้ำที่ใช้ก็ได้มาจากธารน้ำในถ้ำ ความเป็นอยู่แสนสุขสบาย หน้าร้อนไม่ร้อน หน้าหนาวกลับไม่หนาวเย็นเกินไป แถมสภาพในถ้ำกลับไม่อับชื้นตลอดทั้งปีแบบถ้ำอื่นๆ
แต่ก็ต้องยอมรับความจริงของกระแสโลก จากเดิมที่สมาชิกในหมู่บ้านมีนับร้อยคน ปัจจุบันเหลือดอยู่อาศัยจริงๆแค่ 18 ครอบครัว ที่เหลืออพยพเข้าเมืองเพื่อหางานทำ
และในอดีต ภายในถ้ำก็มีโรงเรียน แต่ปัจจุบันนี้ปิดตัวลงไปแล้ว เด็กๆต้องเดินทางไปเรียนที่โรงเรียนภายนอก เหลือแต่สนามกีฬาที่ถูกทิ้งร้าง
ด้านความเป็นอยู่ พวกเขามีสวน มีนา แถมเลี้ยงวัวและหมูกันเองด้วย นอกจากนี้ สิ่งอำนวยความสะดวกอย่างโทรทัศน์ เครื่องใช้ไฟฟ้าก็มีหมด แม้แต่หนังสือพิมพ์ นิตยสารก็มี เพราะพวกเขาไม่ได้ตัดขาดจากโลกภายนอก ทุกๆสัปดาห์ ชาวบ้านในถ้ำนี้ จะเดินทางไกลกว่า 15 กิโลเมตรเพื่อซื้อของจำเป็นในเมือง
มีนักเดินทางและหน่วยงานเข้าไปเยี่ยมเยียนบ่อยครั้ง พร้อมสร้างสิ่งอำนวยความสะดวกให้อย่างระบบไฟฟ้า ประปา แต่ทั้งนี้ สิ่งที่ผู้เฒ่าผู้แก่ต้องการคือ ถนนหนทางที่จะตัดจากเมืองมายังถ้ำเพื่อลดเวลาการเดินทางของพวกเขา เพื่อให้สามารถใช้ชีวิตสะดวกขึ้น เด็กๆไม่ต้องลำบากในการไปเรียน และผู้คนก็ไม่ต้องอพยพจากบ้านไปไกล
